Torre de Xunqueiras

As súas orixes remóntanse ao século XIII, vinculadas a Fernán Martín de Xunqueiras. Con todo, a torre foi destruída durante as Revoltas Irmandiñas de 1467 e reconstruída por un dos seus sucesores, Esteban de Xunqueiras, un dos cabaleiros máis destacados de Galicia no século XV. Ao longo dos séculos posteriores, o edificio foi reconstruído e modificado por Gómez Pérez das Mariñas, a quen se lle atribúe a portada renacentista, e o seu fillo, Diego das Mariñas, quen foi Capitán Xeral do Reino de Galicia. A Diego débenselle o claustro, o único existente na comarca do Barbanza, así como a balconada barroca. Deste xeito, a Torre de Xunqueiras exemplifica perfectamente como as antigas fortalezas galegas, inicialmente de estilo defensivo, foron transformándose en elegantes residencias rurais, pensadas para o recreo dos seus propietarios, o que explica a presenza de claustros e balconadas, que permiten gozar da paisaxe circundante. No século XIX, a Casa de Medinaceli incorporouse ao patrimonio da torre por ligazóns familiares, e a finais dese mesmo século, o político D. Eduardo Gasset e Chinchilla adquiriu a propiedade. Durante o seu tempo na torre, este foi un punto de encontro de figuras clave da política e a cultura española, como o seu sobriño José Ortega e Gasset, filósofo e ensaísta, e a Infanta Isabel, coñecida como "A Chata". Con todo, un dos aspectos máis fascinantes da torre é a súa relación co escritor Ramón del Valle-Inclán, quen tamén foi un habitual dos faladoiros literarios e políticas celebradas na torre. De feito, a Torre de Xunqueiras aparece recreada nas aventuras do Marqués de Bradomín, un dos personaxes máis soados de Valle-Inclán. Este personaxe, que protagoniza algunhas das obras máis representativas do autor, atopa na torre un escenario ideal que reflicte o ambiente cultural e social da época. Esta relación entre a torre e o Marqués de Bradomín engade un valor literario adicional ao monumento, converténdoo nun lugar de inspiración para Valle-Inclán e un elemento esencial da súa obra. Hoxe en día, a Torre-Fortaleza de Xunqueiras segue sendo un símbolo da Pobra do Caramiñal, tanto pola súa arquitectura histórica como pola súa importancia cultural, reflectindo séculos de historia e sendo un referente no desenvolvemento literario e social.